SAĞLIK

Başarılı İnsanlara Kendini Sahtekar Olarak Tanımlatan İmpostor Sendromu Nedir?

İmpostor Sendromu, Türkçede en yaygın kullanımıyla “Sahtekârlık Sendromu”, kişinin elde ettiği başarıları kendi yeteneklerine veya zekasına değil; şansa, yardıma veya geçici bir duruma bağlamasıdır. Bu sendroma sahip kişiler, çevresinden ne kadar övgü alırsa alsın, içten içe kendilerini “bir sahtekâr” gibi hissederler. Sürekli “bir gün herkes aslında yeterli olmadığımı anlayacak” korkusuyla yaşarlar.

🎭 İmpostor Sendromunun Belirtileri

“Ben aslında o kadar da iyi değilim.”
“Bu işi şansa yaptım, aslında çok bilgim yoktu.”
“Bunu herkes yapardı, abartılacak bir şey yok.”
“Yakında herkes yetersizliğimi fark edecek.”
“Bu başarı benim değil, ekip olmasaydı başaramazdım.”

🧠 Neden Ortaya Çıkar?

İmpostor Sendromu, genellikle mükemmeliyetçi, aşırı öz-eleştirel, ya da yüksek beklentilerle yetişmiş bireylerde daha sık görülür. Ayrıca:

Yeni bir işe girildiğinde,
Terfi alındığında,
Bir ödül ya da başarı elde edildiğinde,
Ya da çevredekiler çok başarılı göründüğünde tetiklenebilir.

👥 Kimlerde Görülür?

Akademik başarısı yüksek öğrencilerde
Yöneticilerde
Sanatçılarda
Girişimcilerde
Yazılımcılar ve yaratıcı sektör çalışanlarında

Kısacası, aslında “başarılı” olan birçok insanda görülür. En ilginç kısmı: sendromun kendisi bile başarı göstergesidir — çünkü başarısız insanlar bu hissi genellikle yaşamaz.

📉 Etkileri Neler?

Kendine güven azalır
Kariyer gelişimini engelleyebilir
Aşırı çalışma, tükenmişlik (burnout)
Övgü kabul etmede zorluk
Karar almada tereddüt

👑 Ünlü İsimlerde de Görülüyor

Maya Angelou (şair ve aktivist): “12 kitap yazdım ama hâlâ biri çıkıp ‘Onu nasıl yaptığını bilmiyorsun, değil mi?’ diyecek diye korkuyorum.”
Tom Hanks: “Bir gün herkes aslında iyi bir oyuncu olmadığımı anlayacak diye düşündüğüm çok oldu.”
Michelle Obama: “Hâlâ bazen yeterince zeki olmadığımı hissediyorum.”

🔍 Kendinde İmpostor Sendromu Olup Olmadığını Anlamak İçin Mini Test:

Başarılarını genellikle şansa mı bağlıyorsun?
Ne kadar övülürsen övül, yeterli olmadığını mı hissediyorsun?
İnsanların seni olduğundan daha yetenekli sandığını mı düşünüyorsun?
Hata yapmaktan, “gerçek yüzünün” ortaya çıkmasından korkuyor musun?

3 ya da daha fazla “evet” cevabı verdiysen, bu sendrom sende de olabilir.

💡 Ne Yapmalı?

Başarılarını yaz: Ne başardığını objektif şekilde listelemek, gerçekleri göz önüne sermene yardımcı olur.
Destek al: Mentor, arkadaş ya da psikolojik destek bu duygularla başa çıkmanı kolaylaştırır.
Övgüleri kabul et: “Teşekkür ederim” demeyi alışkanlık hâline getir.
Kendini başkalarıyla kıyaslama: Sosyal medya filtreli bir dünya. Herkesin perde arkası farklı.
Mükemmeliyetçiliği bırak: Hata yapmak sahtekârlık değil, gelişmenin ta kendisidir.