Zerdeçal içerdiği kurkumin benzeri bileşikleri ile bilimsel araştırmalara konu olmuş ve hakkında 10,153 makale yazılmış sağlık için çok yararlı fonksiyonel gıdadır . Bilim dünyasının sağlık yararı hakkında en çok araştırma yaptığı sarımsak, tarçın, ginseng, zencefil ve deve dikeni gibi bitkileri geçerek baş sıraya oturmuştur.
Zerdeçal uzun süredir sindirim sistemi, iltihap giderici ve antioksidan faydaları için kullanılmaktadır. Taze zerdeçalın faydalarının temelinde içerdiği kurkumin benzeri bileşenler ve uçucu yağlardan oluşan mucizevi bileşenler bulunur . Taze zerdeçalın saymakla bitmeyecek pek çok faydası vardır.
Neden zerdeçalı taze tüketmeliyiz?
Hastalıklardan korunmada bitkideki bir maddeden ziyade tamamının tüketilmesi daha fazla yarar sağlar. Ayrıca gıdaların taze tüketilmesi, depolanmış veya toz haline getirilmiş formlara göre bazı avantajlar içerir.
Taze zerdeçal, zerdeçal tozunda olmayan birçok faydalı doğal bileşen içerir.
Örneğin zerdeçal yağı, zerdeçalın işlenmesi esnasında kaybolur. Buna benzer birçok yararlı zerdeçal bileşeni işlenme sürecinde kaybolması besleyici özelliğinin azalmasına neden olur. Taze zerdeçalın yaklaşık olarak % 6 – 9’ u yağdır. Zerdeçal yağı da antikanser bileşen kurkuminin emilimini arttırarak vücudun maksimum yararlanmasını sağlar. Ayrıca sadece taze zerdeçalda bulunan uçucu yağ, kurkuminin yararını daha da arttırır.
Zerdeçalın toz formunda uzun süre bekletilmesi içerdiği temel yararlı bileşen olan kurkuminin azalmasına neden olur. Taze zerdeçal, sağlıklı hücrelere hasar veren zehirli maddeleri (serbest radikal) önleyen antioksidan bileşenleri kurutulmuş zerdeçaldan daha fazla içerir.
Gıda güvenliği tüm dünyada önemli bir sorundur. Toz formda zerdeçal içine farklı dolgu maddelerinin katılması, renklendiricilerin katılarak kalitesiz ürünlerin pazarlanması gibi kalite kontrol sorunları taze zerdeçal tüketilerek giderilir.
Kanser salgınına karşı zerdeçal tüketin
Zerdeçal deri, meme, prostat ve kalın bağırsak kanseri dahil çeşitli kanser tiplerine karşı korunmada yardımcı olup günümüzde tedavide destek olarak da kullanılmaktadır. Daha çok laboratuvar ve hayvan çalışmaları olmakla birlikte son yıllarda kanser hastalarında klinik çalışmalarda kurkuminin katkısı yoğun olarak araştırılmaktadır. İçerdiği doğal antioksidanların antikanser etkiden sorumlu olduğu düşünülmektedir.
Beyninizin yaşlanmasına ve unutkanlığa karşı faydaları
Yaşam süresinin uzaması bunama ve Alzheimer hastalığı gibi rahatsızlıkların görülmesini arttırdı. Hafıza sorunu yaşayan kişi sayısı çoğaldı. Zerdeçal beyinde amiloid plaklarının oluşumunu engellerken iltihap önleyici özelliği ile beyin hasarını azaltabilir. Erkenden sofralarımızda yer vereceğimiz zerdeçal ileride beyin hastalığı görülmesinin engellenmesinde yardımcı olabilir.
Şeker hastalığına faydaları
Şeker hastalığının görülmesi şişman veya normal kilolu olan insanlarda giderek artmaktadır. Zerdeçal tek başına veya beraberinde karabiber ile birlikte verildiğinde kan şekeri ve kan yağlarının düşürülmesine yardımcı olabilir. İnsülin direncinin azaltılmasıyla kan şekerlerinde de iyileşmeye destek olmaktadır.
Sindirim sistemi faydaları
Zerdeçal sindirime yardımcı olan safra üretimini arttırır. Toplumda sık görülen hazımsızlık yakınmalarını ve mide ekşimesini azaltır. Daha çok kadınları etkileyen hassas (spastik) bağırsak hastalığını yatıştıran zerdeçal, iltihabi bağırsak hastalıklarından ülseratif kolitin kontrol altına alınmasına yardımcı olur . Mide ülserlerinin tedavisinde de yardımcı olabilir. Özellikle h. piloriye bağlı gastritte faydalı olabilmektedir . Fakat aşırı tüketimin ters etki yapıp mideyi daha da rahatsız edebileceğinden tüketime dikkat edilmelidir.
İltihap önleyici ve eklem ağrısını azaltıcı faydaları
Birçok insanda müzmin, iyileşmeyen iltihabi süreç bulunur. Günümüzde beslenme bozukluğu, hazır ve işlenmiş gıda tüketiminin artması, hareketsizlik ve şişmanlık bunun nedenleridir. Müzmin iltihap kanser, eklem romatizması, ülseratif kolit, kolesterol yüksekliği ve ağrı gibi sorunlara neden olabilir. Zerdeçal içerdiği kurkumin bileşiği ile iltihabi süreci önlemede fayda sağlayabilir. Zerdeçal ilerleyen yaşta eklem ağrılarının azaltılmasında yardımcı olabilir. Zerdeçal dünyada eklem kireçlenmesi veya eklem romatizmasında tıbbi tedaviye yardımcısı olarak kullanılır ve bilimsel çalışmalar bunu desteklemektedir . Romatizmaya bağlı ağrıyan eklemlerin hareketi kısıtlamasını azaltarak yaşam kalitesine katkı sağlar. Zerdeçal aynı zamanda mikrobik olmayan göz iltihabı biçimi olan üveitin destek tedavisinde de faydalı olabilir ve şikâyetleri azaltmaya yardımcı olur.
Kalp ve damar sağlığını destekler
Bilimsel araştırmalar, zerdeçalın damar kireçlenmesinin durdurulmasına, atardamarlarda plak oluşumunun azaltılmasına ve kan pıhtısı oluşumunun engellenmesinde yardımcı olabileceğini düşündürmektedir. Bu özellikleri ile kalp hastalığı, kalp krizi ve inmeyi önlemeye yardımcı olabilir. Zerdeçal damar kireçlenmesine neden olan kötü kolesterol olan LDL’ nin düşürülmesine destek olur. Çağımızın salgın hastalıkları arasında olan şişmanlık, insülin direnci ve metabolik sendromu olanlarda faydalıdır.
Taze zerdeçal nasıl tüketilebilir?
Zerdeçal içine katıldığı gıdalara şifa, renk ve lezzet vermekle kalmaz aynı zamanda onların bozulmasını da geciktirir. Doğal koruyucudur. Taze zerdeçalın daha ekonomik olması sağlık için tüketiminin düzenli yapılabilmesini sağlayabilir.
Taze zerdeçal içerdiği aromatik yağlar ile daha güzel tat ve koku vermektedir. Tüketimi daha kolaydır.
Çok farklı tüketim şekilleri vardır. Bunlar;
Doğal altın renginde pasta yapabilirsiniz
Süte karıştırıp blendır ile altın renginde lezzetli ve aromalı bir içecek elde edebilirsiniz
Köri sosu yapabilirsiniz
Salatalara ince dilimleyebilirsiniz
Smoothies yapabilirsiniz
Zerdeçal turşusu yapabilirsiniz
Taze zerdeçal ne kadar tüketilebilir?
Her gün düzenli olarak taze zerdeçal tüketmek isteyenler için günlük kullanım miktarı 6 – 8 gramdır.
Zerdeçalı kimler tüketmemeli?
Hamilelerde rahim kasılmalarını arttırabileceği için yoğun tüketilmemesi önerilir. Bir hafta içinde ameliyat olacak olanlar zerdeçal tüketmemelidir.
Taze zerdeçal ile sağlıklı bitkisel kür nasıl hazırlanabilir?
Özellikle birlikte tüketildiğinde birbirinin yararını arttıran bitki kısımlarından sağlıklı bir kür hazırlayabiliriz. Karabiber, zerdeçalda bulunan kurkumin bileşiklerinin emilimini ve etkisini yaklaşık 20 kat arttırır. Herkesin evinde rahatlıkla hazırlayabileceği kürümüz aşağıdadır:
Yarım su bardağı tercihen keçi sütünden hazırlanmış kefir veya yoğurt
1 yemek kaşığı öğütülmüş Chia tohumu (Çiya Tohumu)
1 tatlı kaşığı kenevir tohumu yağı ve 1 çay kaşığı çörekotu yağı
Yarım çay kaşığı tarçın
Yarım çay kaşığı havanda ezilmiş çörek otu
1,5 tatlı kaşığı rendelenmiş taze zerdeçal
1/2 çay kaşığı karabiber
Tüm malzemeleri karıştırın bir defada tüketin. Bu karışım sabah ve akşam ayrı ayrı hazırlanıp tüketilecek (günde iki defa).
Bu yazı zerdeçalın sağlık yararları hakkında bilimsel çalışmalar kaynak verilerek insanların bilgilendirilmesi amacıyla hazırlanmıştır. Kişilerin bu yazıda anlatılan bilgilerden yola çıkarak varsa hastalıklarının tedavisini bırakmamaları, rahatsızlıklarının tedavi ve teşhisi için sağlık kuruluşuna başvurarak doktorlarının önerdiği yöntem ve tedavileri uygulamaları tavsiye edilir.
Prof. Dr. Canfeza Sezgin
Fitoterapi Derneği Başkanı
Fitoterapi ve Tıbbi Onkoloji Uzmanı
Kaynaklar:
- https://www.ncbi.nlm.nih.gov/
pubmed/?term=curcumin - Mostajeran A, ve ark. Salinity alters curcumin, essential oil and chlorophyll of turmeric (Curcuma longa L.). Res Pharm Sci. 2014 Jan-Feb;9(1):49-57.
- Toden S, ve ark. Essential turmeric oils enhance anti-inflammatory efficacy of curcumin in dextran sulfate sodium-induced colitis. Sci Rep. 2017 Apr 11;7(1):814.
- Singh G, Comparative study of chemical composition and antioxidant activity of fresh and dry rhizomes of turmeric (Curcuma longa Linn.). Food Chem Toxicol. 2010;48(4):1026-31.
- Goel A, ve ark. Curcumin as “Curecumin”: from kitchen to clinic. Biochem Pharmacol. 2008;75(4):787-809.
- Thavorn K, ve ark. Efficacy of turmeric in the treatment of digestive disorders: a systematic review and meta-analysis protocol. Syst Rev. 2014 Jun 28;3:71. doi: 10.1186/2046-4053-3-71.
- Sarkar A, ve ark. Curcumin as a potential therapeutic candidate for Helicobacter pylori associated diseases. World J Gastroenterol. 2016 Mar 7;22(9):2736-48.
- Daily JW ve ark. Efficacy of Turmeric Extracts and Curcumin for Alleviating the Symptoms of Joint Arthritis: A Systematic Review and Meta-Analysis of Randomized Clinical Trials. J. Med. Food. 2016;19:717–729.
- Srivastava S, ve ark. Curcuma longa extract reduces inflammatory and oxidative stress biomarkers in osteoarthritis of knee: a four-month, double-blind, randomized, placebo-controlled trial. Inflammopharmacology. 2016;24(6):377-388.
- Pescosolido N, ve ark. Curcumin: therapeutical potential in ophthalmology. Planta Med. 2014 Mar;80(4):249-54.
- Zeng Y, ve ark. Herbal remedies supply a novel prospect for the treatment of atherosclerosis: a review of current mechanism studies. Phytother Res. 2012 Feb;26(2):159-67.
- Ramírez-Tortosa MC, ve ark. Oral administration of a turmeric extract inhibits LDL oxidation and has hypocholesterolemic effects in rabbits with experimental atherosclerosis. Atherosclerosis. 1999 Dec;147(2):371-8.
- Amin F, ve ark. Clinical efficacy of the co-administration of Turmeric and Black seeds (Kalongi) in metabolic syndrome – a double blind randomized controlled trial – TAK-MetS trial. Complement Ther Med. 2015 Apr;23(2):165-74.
- Imran M, ve ark. Curcumin; Anticancer and Antitumor Perspectives – A Comprehensive Review. Crit Rev Food Sci Nutr. 2016 Nov 22:0.
- Panda AK, ve ark. New insights into therapeutic activity and anticancer properties of curcumin. J Exp Pharmacol. 2017;9:31-45.
- Aggarwal BB, ve ark. Curcumin-free turmeric exhibits anti-inflammatory and anticancer activities: Identification of novel components of turmeric. Mol Nutr Food Res. 2013;57(9):1529-42.
- Rao PP, ve ark. Curcumin Binding to Beta Amyloid: A Computational Study. Chem Biol Drug Des. 2015 Oct;86(4):813-20.
- Mazzanti G, Di Giacomo S. Curcumin and Resveratrol in the Management of Cognitive Disorders: What is the Clinical Evidence? Molecules. 2016 Sep 17;21(9).
- Khaliq T, ve ark. Recent Progress for the Utilization of Curcuma longa, Piper nigrum Seeds against Type 2 Diabetes. West Indian Med J. 2016 Apr 18.
- Rao SS, Najam R. Efficacy of combination herbal product (Curcuma longa and Eugenia jambolana) used for diabetes mellitus. Pak J Pharm Sci. 2016 Jan;29(1):201-4.
