İnsanlık tarihine geçen tüm olaylarda doğru iletişimin ne kadar önemli olduğunun izlerini görebilirsiniz. Farklı ülkeler arasındaki iletişimin sağlanmasında da çeviri ve çevirmenler ayrıca önem kazanıyor. Birazdan okuyacağınız yazıda da çeviri hataları nedeniyle savaşın eşiğine gelmiş ulusları göreceksiniz. Üstelik bazı tercümanlar aslında kelimenin anlamını da doğru bilmiş ama iki farklı anlam olduğundan büyük bir hataya düşmüşler.
İki anlam tek kelime
ABD ve Fransa 1830 yılında toprak paylaşımı anlaşması yaparken yaşanan çeviri hatası, kelimenin anlamını bilseniz de bunun bazen yeterli olmayacağının kanıtı gibi. Fransa bu görüşmeler esnasında ABD’ye bir mektup gönderiyor. Bu mektupta da Fransa’nın talepleri yazıyor. “The French government demands…” ile başladığı için bunu ABD Başkanı Jackson’ın sekreteri “Fransız Hükümeti bunları talep ediyor” şeklinde çeviriyor. Bu da Jackson’ı kızdırıyor. “Eğer bizden Fransa bir şey talep etmeye cüret ediyorsa, hiçbir şey alamayacak” diyor. Aslında bakıldığında “demand” kelimesi “talep etmek” anlamına geliyor ama işin aslı Fransızca’da bu kelime “istirham etmek” anlamına da geliyor. Bu çeviri hatası fark edildikten sonra ilişkiler normale dönüyor.
Deyim çevirmek zor iş
Çin ziyareti sırasında Montrealli Jean Drapeau’nun yaşadıklarıysa başka ülkelerde deyim kullanmanın zorluğunu bilenlerin anlayacağı cinsten. Çevirmen; demir tavında dövülür anlamındaki – il faut battre le fer quand il est chaud – deyimini “insan kardeşini sarhoşken dövmeli” şeklinde çevirince herkes bir an şaşırıyor. Sonrasında gazetecilerden Fransızca bilenler duruma itiraz ediyorlar ve çevirmenin yanlış çevirdiği ortaya çıkıyor.
Anlıyorum ama konuşamıyorum
Amerikalı Başkan Carter’ın 1977 yılındaki Polonya ziyaretinde kendine tercüman olmayan birini seçmesi de diplomatik krize sebep olan başka bir hikaye. Bu ziyarette Carter aslında hiç de profesyonel olmayan bir iş yapmıştı ve Lehçe konuşan sıradan bir tanıdığını çevirmen olarak tutmuştu. Carter’ın “Sabah ABD’den ayrıldım” dediği o gayet sohbet amaçlı sözü “ABD’yi terk ettim” olarak çevrilince herkes bir şok yaşıyor. Ardından da “Geleceğin güzel günlerine karşı hissetiğim özlem ve şehvet dolu duygular” cümlesi, “Polonya’ya karşı hissettiği özlem dolu ve şehvetli duygular” olarak çevrilince tercüman o akşam için işinden oluyor.
Olaylar bununla da bitmiyor. Akşam olunca başka bir tercümanla geziye devam etmek istedi. Ne yazık ki yeni tercümanı da onun dediklerini anlıyor ama konuşamıyordu. Bu nedenle o gezi tam bir faciaya dönüştü.
Tek harf
Japonya’ya seçim için giden ABDli aday MacArthur’un başına gelense oldukça komik. Tokyo ziyaretinde onu karşılamak için “WE PRAY FOR MacArthur’S ERECTION” pankartı hazırlanmıştı. Afişi gördüğünde gülmemek için kendini zor tuttu. Aslında ELECTION yani seçim için MacArthur’a dua ediyoruz demek istemiş Japonlar, ama Japonca’da L ve R harflerinin fonetik okunuşları benzer olduğundan dolayı cinsel iktidar anlamına gelen Erection yazılmıştı.
Bir “N” harfi
Rusya ile Gürcistan arasında yaşanan bir kriz vardı hatırlarsanız 2008 senesinde. Bu iki ülke arasındaki kriz Fransa gibi ülkelerin araya girmesiyle çözüldü. Antlaşmalar imzalandı. Ama antlaşma imzalanmasına rağmen Rusya Osetya’dan çıkmadığı için dünya kamuoyu bir ay bu olayla çalkalanmıştı.
Sonradan Daily Telegraph gazetesinin haberiyle anlaşıldı ki antlaşmanın Rusça çevirisinde “Osetya’dan” yerine “Osetya’da” yazıyordu ve Rusya bu nedenle o bölgeden ayrılmamıştı. Gazetede haber çıkınca hızlı bir şekilde bir düzeltme yapıldı ve geri çekilme başladı.
Eğer çeviri işlerinizde işi şansa bırakmamak istiyorsanız Protranslate’ten kolayca teklif alabilir ve uygun fiyata profesyonel çeviri farkını yaşayabilirsiniz
*Bu bir ilandır.
