Her gün onlarca şeyi düşünmek ve en basit şeylere kafa yormaktan şikayetçi misiniz? Cevabınız ‘Evet’ ise üzülmeyin; zira Yale Üniversitesi’nde yapılan bir çalışma bizlerin ‘özgür irade’ dediği şeyin bir illüzyon olabileceğini ortaya koydu.
Yale Üniversitesi Psikoloji bölümünden Adam Bear ve Paul Bloom’un yaptığı çalışma, insanların sonuçlarını düşünmek için yeterli zamana sahip olmadığında doğru olduğuna inandığı seçeneği, kendi seçimleriymiş gibi benimsemeye eğilimli olduklarını gösterdi.
Çalışmaya katılanlara önlerindeki beş beyaz halkadan hangisinin yanacağını tahmin etmelerini isteyen Bear ve Bloom, deney başlamadan önce katılımcıların tahminlerini kayıt altına aldı. Çalışma sonunda, tamamen rastgele çalışan sistemdeki halka hızlı yandığında katılımcıların beklenenden daha başarılı olduğu belirlendi. Ancak halkanın kırmızı renge dönüşmesi için beklemek gerektiğinde katılımcıların başarı oranında belirgin bir düşüş saptandı.
Sonuçlarını değerlendiren Bear, “Katılımcılar bu etkinlik öncesinde kararlarını verdiğine inansa da kayda değer bölümü, bildirdikleri seçeneklerini belirgin seçenekle — bu seçenek algılanan seçim süresinden sonra belirgin hale gelmişse — değiştirdi” dedi.
‘OLDUKLARINDA DAHA BAŞARILIYMIŞ GİBİ GÖRÜNMELERİ İÇİN HİLE YAPTILAR’
“Nasıl karar verdiğimize ilişkin olarak sistematik olarak kandırılmış olabiliriz, bu konuda tam tersi yönde güçlü sezgilerimiz olsa bile” diyen Bear, katılımcıların ayrıca daha başarılı tahminde bulunduklarını göstermek için hile yaptıklarını da kaydetti.
Ancak çalışma, ‘karar verme sürecindeki bu illüzyonun sadece gündelik işler için mi geçerli yoksa davranışlarımıza ilişkin daha karmaşık süreçlerde de etkili mi?’ sorusuna ise yanıt vermiyor.
Kaynak: Sputnik – tr.sputniknews.com
