MüzikliMevzular’da yer alan Osmanlı vatandaşı Hacı Ali Efendi’nin kilometrelerce ötede yakılan türküsü oldukça güzel bir hikayeye ev sahipliği yapıyor.
Amerika’nın Arizona eyaletinin Quartzside kasabasını bir gün gezmeye giderseniz, ziyaret etmeniz gereken anıtların başında gelen şey bir anıt mezar olacaktır. Peki bu anıt mezarın sahibi kim ola ki bu kadar önemli olsun diye düşündüyseniz hiç yorulmayın, zira kolayca tahmin edilecek biri değil. “Hi Jolly” veya “Hadji Ali”, yani Tükçesiyle “Hacı Ali”, Amerikan ordusunun ilk ve tek profesyonel deve ordusunun baş devecisi..
1820li yıllarda Rum ve Suriye kökenli bir aileden dünyaya gelen Osmanlı vatandaşı Philip Tedro, genç yaşlarda Müslüman olup Hacc’a gider ve ismini “Hacı Ali” olarak değiştirir. Hacı Ali’nin “Hi Jolly”ye dönüşmesi ise 1850lerde olacaktır. Henüz bitmiş olan Meksika-Amerika savaşından ABD, şimdiki Arizona eyaletinin de arasında bulunduğu bazı toprakları ele geçirerek galip çıkmıştır ve zamanının Amerikan hükümeti bu çöl iklimli coğrafyada ulaşımı sağlamak için deve kullanma fikrine kapılır. Develeri temin etmek için de Osmanlı’ya başvururlar ve Osmanlı’dan bir grup deve, devecileri ile birlikte Amerika’ya getirilir. Bu ekibin baş sürücüsü olan Hacı Ali, bir süre orduya hizmet verdikten sonra dönemin modası olan maden arama furyasına katılır. Bu arada Amerikan vatandaşı olur ve asıl eski ismi Philip Tedro’yu yeniden alsa da o artık Hacı Ali’nin İngilizce çevrimi olan “Hi Jolly” olmuştur. “Hi Jolly”yi birebir çevirirsek “Selam Neşeli” gibi sevgi dolu da bir seslenişin çıkıyor olduğunu da belirtmeliyiz.
Hacı Ali 1902 yılında yaşamını sürdürdüğü Arizona’nın Quartzside kasabasında ölür. 1955 yılında ona bir anıt mezar yapılır ve bir de şarkı yazılır ardından, tam olarak kimin ne zaman yaptığını bilemesek de. İlk kez bu parçaya bir albümde yer veren grup 1962 yılında The New Christy Minstrels. Daha sonraları başka gruplar tarafından da çalınan ve özellikle yer yıl ocak ayında gerçekleşen çöl ve deve temalı festivalde Hi Jolly anısına sıklıkla seslendirilen şarkıda Hacı Ali’nin deveciliğinden bahsedilmektedir.
Hi Jolly, hey Jolly, twenty miles a day, by golly (Selam Jolly, hey Jolly, bir günde 20 mil, vay ha!)
Twenty more before the morning light (Gün aydınlanmadan bir 20 daha)
Hi Jolly, hey, I gotta get on my way (Selam Jolly, hey, yoluma devam etmeliyim)
I told my gal I’d be home Sunday night (Benim hanıma pazar gecesi evde olacağımı söyledim)
Kaynak: Müziklimevzular
