Dante’nin İlahi Komedya’sında tasvir ettiği ölümden sonra yaşam Avrupa’da Rönesans’ı ve Reformasyon’u nasıl etkiledi, modern dünyanın doğmasına nasıl katkıda bulundu?
“İçeri girenler, dışarıda bırakın her umudu.”
Dante, İlahi Komedya adlı eserinde, Cehennem kapısında bu sözlerin yazılı olduğunu anlatır.
14 bin 233 mısradan oluşan İlahi Komedya 1320 yılında Floransalı Dante Alighieri tarafından yazılmıştı. 1265’te doğan Dante, hem yazmayı seviyor hem de eczacı olmak istiyordu. Parşömen veya kağıt üzerine yazılmış sözlerin de ilaçlar gibi zihni etkileyeceğine inanıldığından eczanelerde kitap satılan bir dönemdi bu.
İlahi Komedya yazıldığından bu yana pek çok sanatçıya, edebiyatçı, ressam, heykeltıraşa ilham kaynağı oldu. Cehennem tasvirini dini kitaplardan çok Dante’nin eserinde gördük. Botticelli, Blake, Delacroix ve Dali bu tasvirleri resimlerine, Rodin heykellerine yansıttı.
Kimileri İlahi Komedya’yı “en büyük edebi eser” olarak tanımlarken ünlü İngiliz edebiyatçı T.S. Elliot şöyle diyordu: “Dante ve Shakespeare dünyayı aralarında paylaşmıştır. Üçüncü biri yoktur.”
İlahi Komedya’nın tek satırını okumamış olsanız bile hayatınızda onun izleri vardır.
Cehenneme ziyaret
Dante, İlahi Komedya’ya Cehennem yolculuğu ile başlar. Sonra antik Roma’nın şairi Virgil’in kılavuzluğunda Arafa, daha sonra ise aşık olduğu ama erken yaşta ölen Beatrice ile Cennete gidecektir.
Dante’nin Cehennem, Araf ve Cennet tasviri Hristiyanlığın yanı sıra Yunan ve Roma mitlerinden etkilenmiştir. Gerçek dünya tarihi teolojiyle iç içe geçmiştir. Şeytan’ın üç ağzı vardır; birinde İsa’ya ihanet eden Yahuda, diğerlerinde ise Sezar’a ihanet eden Brütüs ve Cassius’u tutmaktadır.
İntizar
Tarihe, mitlere ve kutsal kitaplara yaptığı bu göndermelerle Dante aslında döneminin politikalarına dair yorumlar yapmakta, başına gelenlerin intikamını almaktadır.
Örneğin Papa’ya askeri yardımda bulunarak Kutsal Roma İmparatorluğu’nun altını oymaya çalışan ve Floransa’daki yöneticilerle ittifak halinde Dante’yi oradan süren Fransız kralı Charles’ı hikayede hedef alacaktır.
BBC Türkçe
