Bireylerin iş dünyası ve ev içindeki hayatlarında kadın ve erkeklerin kendilerine özgü yaptıkları işler vardır. Toplumlar ve milletler arasında değişkenlik gösterse de gerek fizyolojik olarak gerekse kültürel olarak yapılan aktarımlardan dolayı kadın ve erkeğe bazı görevler atfedilmiştir. Bir kesim insan erkeklerin başka bir kesim ise kadınların daha çok çalıştığını ve sorumluluk aldığını iddia etmektedir. Bu konunun tartışmasını ve değerlendirmesini size bırakıyorum. Eğer kadın veya erkek daha çok yoruluyorsa bu daha fazla dinlenmesi ve uyuması gerektiği anlamına mı gelir? Yapılan araştırmalar kadınların daha fazla uykuya gereksinim duyduğunu gösteriyor.
Duke Üniversitesi’ndeki araştırmacılar yetersiz uyudukları takdirde kadınların erkeklere kıyasla vücutlarının zihinsel ve fiziksel olarak daha fazla yıprandığını buldular. Bu araştırmayla beraber kadın ve erkek fizyolojisi arasındaki farklardan biri daha ortaya çıkmış bulunuyor. Peki, biz uykuda ne yapıyoruz ki kadınlar daha fazla uykuya ihtiyaç duyuyor?
Uyanık haldeyken gözümüzü kapattığımız anda beyin alfa dalgaları yaymaya başlıyor. Uykuya daldığımızda ise teta ve derinlerde delta dalgaları beynimize hakim oluyor. Ortaya çıkan bu beyin dalgaları farklı beyin bölgelerinin etkinleşmesini ve yeni nörotransmiter maddelerin salgılanmasını sağlıyor. Sonuç olarak uyku çok kaba tabiriyle beynimizin kendini onarmasına ve düzenlemesine imkân tanıyor. Bu düzenleme ve onarıma beynin uyanıkken öğrendiği bilgileri tekrar yorumlaması ve pekiştirmesi, duygusal durumunu denetleyip eğer bir hasar varsa bunu düzeltmesi ve hücreler arası temizlik yapması gibi birçok metabolik faaliyet dâhildir. Gün içinde başınızdan çok üzücü bir olay geçtiğinde hemen uyuyun, zaten çoğu zaman otomatik olarak sizde uyuma isteği belirecektir. Bu beynin “sen aradan çık, olayları bana bırak” deme şeklidir. Rüyalar ise bütün bu analizlerin hücrelerde işlenmesi esnasında oluşan imgelerdir. Neyse ki çoğunu hatırlamıyoruz.
Michael Breus’un liderliğinde gerçekleştirilen araştırmada öncelikle araştırmaya katılan kadın ve erkeklerin yetersiz dinlenme durumuyla baş etme becerilerine bakılarak uyku ihtiyacı gözlemlendi ve ölçüldü. Elde edilen bulgularda ise görülen o ki kadınlar yeteri kadar dinlenemediklerinde daha depresif, daha sinirli ve sert oluyorlar.
Kadın ve erkekler arasında ortaya çıkan uyku ihtiyacı farkı maalesef kimin ne kadar uykuya ihtiyacı olduğu sorusuna yanıt veremiyor. İnsanların günlük uyku ihtiyacı genetik yapılarından yetişme şartlarına, beslenmelerine ve iş koşullarına kadar (bir diğer deyişle epigenetik etmenler) çok sayıda etkenin birleşiminden oluşuyor. Ancak uzmanların görüşüne göre kadınlar beyinlerini erkeklerden daha fazla kullanıyor.
Loughborough Üniversitesi Uyku Araştırma Merkezi’nin başkanı Jim Horne uykuda hafıza, düşünme ve dil gibi işlevlerden sorumlu beyin bölgelerinin uykuda hislerden ayrıldığını tamir sürecine girdiğini belirtiyor. Bu durumda ise beyninizi ne kadar fazla kullanırsanız o kadar uykuya ihtiyacınız oluyor. Meyve sineklerinde yapılan başka bir araştırmada ise hafızayla ilgili nöronların çalışmasının uykunun ortaya çıkması ve süresiyle bağlantılı olduğu görülmüştür. Yaşamda kadınlara daha fazla görev atfedilmiş gibi görünüyor, eğer ortalama hayat standartlarına bakacak olursak, özellikle Türkiye’de, kadınlar iş hayatında görev alırken aynı zamanda onlardan ev içinde de daha fazla sorumluluk alması bekleniyor.
Dünya’da insanların uyku ihtiyacı ortalama 7 – 9 saat arasında değişmektedir. Kişiler 6 saat uyuduklarında dahi uykudan kısmi olarak yoksun kalıyorlar ve beraberinde bilişsel işlevlerde aksaklıklar, huzursuzluk, depresyon gibi pek çok rahatsızlık ortaya çıkabiliyor. Eskilerin “evin direği erkektir” sözü bilimsel bulgular arttıkça eski önemini kaybetmekte ve kadının toplumda ne kadar önemli olduğu daha fazla dikkat çekmektedir.
Ali Çağlayan Taybaş
Kaynaklar
http://www.medicaldaily.com/why-women-need-more-sleep-men-research-shows-stronger-mental-physical-response-inadequate-rest
Kenneth Hugdahl and René Westerhausen. 2010. The Two Halves of the Brain. MIT yayınları
Gina R. Poey, Christine M. Walshz and Theresa E. Bjorness. 2010. Cognitive neuroscience of sleep. Progress in Brain Research; Vol. 185
Paul Whitney and John M. Hinson. 2010. Measurement of cognition in studies of sleep deprivation. Progress in Brain Research; Vol. 185
Matthew P. Walker. 2010. Sleep, Memory and Emotion. Progress in Brain Research; Vol. 185
sinirbilim.org/kadinlarin-mi-yoksa-erkeklerin-mi-daha-fazla-uykuya-ihtiyaci-var/
